Việc kiểm tra xem ai đang dùng Wi-Fi của bạn là một bước quan trọng để đảm bảo bảo mật mạng và tối ưu hóa tốc độ. Nếu có người lạ dùng chùa Wi-Fi, mạng của bạn có thể bị chậm, và nghiêm trọng hơn là họ có thể truy cập vào các thiết bị trong mạng hoặc thực hiện hành vi xấu.

Dưới đây là các cách phổ biến và hiệu quả để kiểm tra ai đang dùng Wi-Fi của bạn:

1. Kiểm tra qua giao diện quản lý Router (phương pháp chính xác nhất)

Đây là cách đáng tin cậy nhất để xem danh sách tất cả các thiết bị đang kết nối với mạng của bạn.

• Bước 1: Tìm địa chỉ IP của Router (Default Gateway).
  • Trên Windows: Mở Command Prompt (gõ cmd vào ô tìm kiếm Windows và nhấn Enter). Gõ lệnh ipconfig và nhấn Enter. Tìm dòng “Default Gateway” – đây chính là địa chỉ IP của router của bạn (thường là 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1).
  • Trên macOS: Vào “System Settings” (hoặc “System Preferences”) > “Network”. Chọn kết nối Wi-Fi đang dùng, sau đó nhấp vào “Details” (hoặc “Advanced”). Địa chỉ IP của router sẽ nằm cạnh mục “Router” hoặc “Gateway”.
  • Trên điện thoại: Bạn có thể tìm địa chỉ IP của router trong cài đặt Wi-Fi của điện thoại. Ví dụ: vào Cài đặt > Wi-Fi > Chạm vào tên mạng Wi-Fi bạn đang kết nối > Xem chi tiết mạng. Địa chỉ IP router thường được liệt kê trong phần Gateway hoặc Router.
• Bước 2: Đăng nhập vào giao diện quản lý Router.
  • Mở trình duyệt web (Chrome, Firefox, Edge…) và nhập địa chỉ IP của router mà bạn vừa tìm được vào thanh địa chỉ.
  • Nhấn Enter. Một cửa sổ đăng nhập sẽ xuất hiện.
• Bước 3: Nhập tên đăng nhập và mật khẩu Router.
  • Thông tin đăng nhập mặc định thường được in ở mặt dưới router (ví dụ: admin/admin hoặc admin/password).
  • Nếu bạn đã thay đổi mật khẩu quản trị router (rất khuyến khích), hãy sử dụng mật khẩu mới của bạn.
• Bước 4: Tìm danh sách thiết bị đang kết nối.
  • Sau khi đăng nhập, tìm kiếm các mục như:
    • “Connected Devices” (Thiết bị đã kết nối)
    • “Attached Devices” (Thiết bị đính kèm)
    • “DHCP Clients List” (Danh sách máy khách DHCP)
    • “Device List” (Danh sách thiết bị)
    • “Wireless Clients” (Máy khách không dây)
    • Tùy thuộc vào hãng router (TP-Link, ASUS, Netgear, Linksys, VNPT, Viettel, FPT…), tên các mục này có thể khác nhau.
  • Trong danh sách này, bạn sẽ thấy địa chỉ IP, địa chỉ MAC và đôi khi là tên của các thiết bị đang kết nối.
• Bước 5: Xác định thiết bị lạ.
  • Đối chiếu danh sách này với các thiết bị mà bạn biết đang có trong nhà (điện thoại, laptop, TV, máy chơi game, thiết bị IoT…).
  • Địa chỉ MAC là một chuỗi ký tự và số duy nhất cho mỗi thiết bị mạng. Bạn có thể tìm địa chỉ MAC của từng thiết bị của mình trong cài đặt mạng của chúng để dễ dàng nhận diện.
  • Nếu có địa chỉ MAC hoặc tên thiết bị lạ mà bạn không nhận ra, đó có thể là người đang dùng chùa Wi-Fi của bạn.

2. Sử dụng ứng dụng trên điện thoại di động

Nhiều ứng dụng bên thứ ba được thiết kế để quét mạng Wi-Fi và hiển thị các thiết bị đang kết nối.

• Fing – Network Tools (iOS & Android):
  • Đây là một trong những ứng dụng phổ biến và mạnh mẽ nhất.
  • Tải và cài đặt ứng dụng Fing.
  • Mở ứng dụng, nó sẽ tự động nhận diện mạng Wi-Fi bạn đang kết nối.
  • Nhấn vào “Quét mạng hiện hành” (Scan for devices) để bắt đầu quét.
  • Fing sẽ liệt kê tất cả các thiết bị đang kết nối, hiển thị địa chỉ IP, địa chỉ MAC và thường cố gắng nhận diện tên/nhà sản xuất của thiết bị.
  • Bạn có thể đặt tên tùy chỉnh cho các thiết bị để dễ dàng quản lý.
• Ứng dụng của nhà mạng (Ví dụ: Hi FPT, My VNPT, My Viettel):
  • Các nhà cung cấp dịch vụ Internet lớn ở Việt Nam thường có ứng dụng di động riêng để quản lý gói cước và thiết bị.
  • Tải ứng dụng của nhà mạng bạn đang dùng (Ví dụ: Hi FPT, My VNPT, My Viettel).
  • Đăng nhập bằng tài khoản dịch vụ của bạn.
  • Tìm mục “Quản lý Internet”, “Thiết bị kết nối” hoặc tương tự. Ứng dụng sẽ hiển thị danh sách các thiết bị đang kết nối và thường cho phép bạn tạm thời ngắt kết nối các thiết bị lạ.

3. Sử dụng phần mềm trên máy tính

Có nhiều phần mềm miễn phí cho Windows và macOS giúp quét mạng cục bộ.

• Wireless Network Watcher (Windows):
  • Đây là một tiện ích nhỏ, miễn phí và rất dễ sử dụng.
  • Tải và chạy phần mềm (không cần cài đặt).
  • Nó sẽ tự động quét mạng và hiển thị danh sách các thiết bị kết nối với địa chỉ IP, địa chỉ MAC, tên máy tính và nhà sản xuất card mạng.
  • Phần mềm này còn có thể phát ra âm thanh cảnh báo khi có thiết bị mới kết nối.
• Advanced IP Scanner (Windows):
  • Một công cụ quét mạng mạnh mẽ hơn, cung cấp nhiều thông tin chi tiết về các thiết bị trong mạng của bạn.
  • Tải và cài đặt/chạy. Nhấn “Scan” để bắt đầu.

4. Phương pháp thủ công đơn giản (ít chính xác hơn)

• Tắt hết thiết bị của bạn: Ngắt kết nối tất cả điện thoại, máy tính, Smart TV và các thiết bị khác khỏi Wi-Fi.
• Quan sát đèn báo trên Router: Nếu đèn báo Wi-Fi trên router (thường là đèn báo hoạt động của các thiết bị kết nối) vẫn nhấp nháy đều đặn mặc dù không có thiết bị nào của bạn kết nối, rất có thể có ai đó đang sử dụng Wi-Fi của bạn.

Khi phát hiện thiết bị lạ, bạn nên làm gì?

1. Đổi mật khẩu Wi-Fi ngay lập tức: Đây là biện pháp nhanh và hiệu quả nhất. Đặt một mật khẩu mạnh, phức tạp (kết hợp chữ hoa, chữ thường, số, ký tự đặc biệt) và sử dụng chuẩn mã hóa WPA3 (hoặc WPA2 AES).
2. Chặn địa chỉ MAC của thiết bị lạ: Trong giao diện quản lý router, tìm mục “MAC Filtering” (Lọc địa chỉ MAC) hoặc “Access Control”. Thêm địa chỉ MAC của thiết bị lạ vào danh sách đen (Blacklist) để ngăn chúng kết nối lại.
3. Thay đổi mật khẩu quản trị Router: Nếu chưa làm, hãy thay đổi mật khẩu quản trị router từ mặc định để ngăn người lạ truy cập vào cài đặt mạng của bạn.
4. Kiểm tra và cập nhật Firmware của Router: Đảm bảo router của bạn luôn chạy firmware mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật.
5. Tắt WPS: Vô hiệu hóa tính năng WPS trên router để tránh các cuộc tấn công dò mã PIN.

Bằng cách thường xuyên kiểm tra và thực hiện các biện pháp bảo mật này, bạn có thể giữ cho mạng Wi-Fi gia đình mình an toàn và ổn định.