Việc camera an ninh bị hack là một mối lo ngại nghiêm trọng, đe dọa quyền riêng tư và bảo mật tài sản của bạn. Tin tặc có thể lợi dụng các lỗ hổng để truy cập trái phép, xem trực tiếp hình ảnh, ghi lại video, thậm chí điều khiển camera mà bạn không hề hay biết.
I. Dấu hiệu nhận biết camera bị hack
Việc nhận biết sớm camera bị hack giúp bạn có biện pháp xử lý kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu bạn cần lưu ý:
- Camera tự điều chỉnh góc quay bất thường: Nếu camera có chức năng xoay và bạn thấy nó tự động di chuyển đến các vị trí khác mà bạn không điều khiển, đó là một dấu hiệu cảnh báo rõ ràng.
- Đèn trạng thái (LED) nhấp nháy không ngừng: Đèn LED trên camera thường báo hiệu trạng thái hoạt động (ghi hình, kết nối). Nếu đèn nhấp nháy liên tục khi bạn không truy cập hay camera đang ở trạng thái nghỉ, có thể ai đó đang cố gắng hoặc đã truy cập vào.
- Có tiếng nói hoặc âm thanh lạ phát ra từ camera: Một số camera có tích hợp loa và micrô. Nếu bạn nghe thấy tiếng nói hoặc âm thanh lạ phát ra từ camera mà bạn không bật tính năng đàm thoại hai chiều, đây gần như chắc chắn là dấu hiệu bị hack.
- Camera thường xuyên bị mất kết nối hoặc tự động đăng xuất: Camera bị mất kết nối liên tục hoặc bạn bị đăng xuất khỏi tài khoản trên ứng dụng quản lý mà không rõ lý do.
- Cài đặt camera bị thay đổi: Bạn phát hiện các thiết lập như độ phân giải, chế độ ghi hình, báo động, hoặc các tùy chọn bảo mật khác bị thay đổi mà bạn không thực hiện.
- Không thể truy cập vào camera dù nhập đúng mật khẩu: Kẻ tấn công có thể đã đổi mật khẩu camera hoặc tài khoản của bạn để ngăn bạn truy cập.
- Lưu lượng truy cập mạng tăng đột biến: Kiểm tra lưu lượng sử dụng dữ liệu trên router hoặc ứng dụng quản lý mạng. Nếu thấy lưu lượng tăng bất thường, đặc biệt là lưu lượng tải lên (upload), có thể dữ liệu từ camera đang bị truyền ra ngoài.
II. Làm gì khi phát hiện camera bị hack?
Nếu nghi ngờ hoặc phát hiện camera bị hack, hãy thực hiện các bước sau ngay lập tức:
- Ngắt kết nối Internet của camera: Tắt nguồn camera hoặc rút dây mạng/ngắt Wi-Fi để ngăn chặn hacker tiếp tục truy cập và thu thập dữ liệu.
- Đổi tất cả mật khẩu liên quan:
- Mật khẩu camera: Đặt lại mật khẩu cho camera bằng cách sử dụng tính năng “quên mật khẩu” trong ứng dụng của hãng hoặc thực hiện reset cứng (hard reset) camera về cài đặt gốc. Sau đó, đặt lại mật khẩu mới cực mạnh.
- Mật khẩu tài khoản ứng dụng: Đổi mật khẩu tài khoản bạn dùng để đăng nhập vào ứng dụng quản lý camera.
- Mật khẩu Wi-Fi nhà bạn: Hacker có thể đã truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn để tấn công camera. Việc đổi mật khẩu Wi-Fi là cần thiết.
- Mật khẩu Router: Nếu bạn chưa từng đổi mật khẩu đăng nhập router (thường là
admin/adminhoặcadmin/1234), hãy đổi ngay lập tức.
- Kiểm tra và xóa các tài khoản lạ: Truy cập vào cài đặt chia sẻ thiết bị hoặc danh sách người dùng trong ứng dụng/giao diện quản lý camera. Xóa ngay các tài khoản lạ hoặc không rõ nguồn gốc.
- Cập nhật Firmware và ứng dụng:
- Kiểm tra và cập nhật firmware mới nhất cho camera và đầu ghi (DVR/NVR) của bạn. Các bản cập nhật thường chứa các bản vá lỗi bảo mật quan trọng.
- Cập nhật ứng dụng xem camera trên điện thoại/máy tính lên phiên bản mới nhất.
- Quét phần mềm độc hại: Sử dụng phần mềm diệt virus hoặc chống malware trên các thiết bị (điện thoại, máy tính) mà bạn dùng để truy cập camera, vì có thể chúng đã bị nhiễm phần mềm gián điệp.
- Khôi phục cài đặt gốc camera (nếu cần): Nếu các bước trên vẫn không hiệu quả hoặc bạn muốn đảm bảo camera sạch hoàn toàn, hãy thực hiện khôi phục cài đặt gốc (reset cứng) và cấu hình lại từ đầu.
III. Cách bảo vệ hệ thống camera khỏi bị hack (Phòng ngừa)
Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh. Áp dụng các biện pháp sau để bảo vệ hệ thống camera của bạn:
- Sử dụng mật khẩu mạnh và thay đổi định kỳ:
- Không dùng mật khẩu mặc định: Ngay khi lắp đặt, hãy đổi ngay mật khẩu mặc định của camera và router Wi-Fi.
- Mật khẩu phức tạp: Đặt mật khẩu dài (tối thiểu 8-12 ký tự) kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.
- Thay đổi định kỳ: Thay đổi mật khẩu camera, Wi-Fi, và tài khoản ứng dụng ít nhất 3-6 tháng một lần.
- Mật khẩu riêng biệt: Không sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản khác nhau.
- Cập nhật Firmware và phần mềm thường xuyên:
- Bật tính năng tự động cập nhật firmware cho camera và đầu ghi (nếu có) hoặc kiểm tra thủ công định kỳ.
- Luôn cập nhật ứng dụng quản lý camera trên điện thoại/máy tính lên phiên bản mới nhất.
- Bảo mật mạng Wi-Fi và Router:
- Mã hóa Wi-Fi mạnh: Sử dụng chuẩn mã hóa WPA2 hoặc WPA3 cho mạng Wi-Fi của bạn. Tránh WEP vì nó rất dễ bị bẻ khóa.
- Tắt tính năng WPS: Tính năng WPS (Wi-Fi Protected Setup) tiện lợi nhưng có lỗ hổng bảo mật. Hãy tắt nó trên router.
- Thiết lập tường lửa (Firewall): Kích hoạt tường lửa trên router để ngăn chặn các truy cập trái phép từ bên ngoài.
- Tạo mạng khách (Guest Wi-Fi): Nếu có khách hoặc thiết bị không đáng tin cậy cần truy cập Wi-Fi, hãy tạo một mạng khách riêng biệt để cách ly chúng khỏi mạng chính chứa camera.
- Ẩn SSID (tên mạng Wi-Fi): Mặc dù không phải là biện pháp bảo mật tuyệt đối, việc ẩn tên mạng có thể gây khó khăn hơn cho những kẻ dò tìm.
- Hạn chế truy cập và kiểm soát thiết bị:
- Chỉ dùng thiết bị cá nhân: Chỉ đăng nhập và xem camera trên các thiết bị cá nhân đáng tin cậy (điện thoại, máy tính của bạn). Tránh sử dụng máy tính công cộng hoặc điện thoại của người khác.
- Hạn chế số lượng thiết bị truy cập: Càng ít thiết bị truy cập vào hệ thống camera càng tốt. Xóa quyền truy cập của các thiết bị không còn sử dụng.
- Không chia sẻ tài khoản: Tuyệt đối không chia sẻ tài khoản và mật khẩu camera với người lạ hoặc trên các nền tảng mạng xã hội.
- Chọn mua camera từ thương hiệu uy tín:
- Ưu tiên các hãng camera có tên tuổi, chính sách bảo mật rõ ràng và hỗ trợ kỹ thuật tốt (ví dụ: Hikvision, Dahua, EZVIZ, IMOU, TP-Link, Google Nest, Arlo).
- Tránh mua camera không rõ nguồn gốc, giá quá rẻ, vì chúng thường có lỗ hổng bảo mật lớn và không được hỗ trợ cập nhật firmware.
- Kiểm soát vị trí lắp đặt:
- Tránh lắp đặt camera ở những khu vực quá riêng tư như phòng ngủ, phòng tắm.
- Lắp camera ở vị trí khó tiếp cận, tránh bị tháo gỡ hoặc can thiệp vật lý.
- Sử dụng mã hóa dữ liệu:
- Ưu tiên các camera hoặc hệ thống hỗ trợ mã hóa đầu cuối (End-to-End Encryption) cho dữ liệu video. Điều này đảm bảo ngay cả khi dữ liệu bị đánh cắp, hacker cũng không thể xem được nội dung.
- Nếu camera hỗ trợ, hãy kích hoạt mã xác thực khi xem từ xa (ví dụ: một số dòng Hikvision yêu cầu mã xác thực khi truy cập P2P).
Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời, bạn có thể tăng cường đáng kể khả năng bảo vệ hệ thống camera an ninh của mình khỏi các mối đe dọa từ tin tặc.