Wi-Fi, một công nghệ tưởng chừng như hiển nhiên trong cuộc sống hiện đại, thực chất đã trải qua một hành trình phát triển đáng kinh ngạc. Từ những khởi đầu khiêm tốn đến việc trở thành “huyết mạch” của thế giới kết nối, và hứa hẹn những đột phá trong tương lai, câu chuyện của Wi-Fi là một minh chứng cho sức mạnh của sự đổi mới.

Khởi nguồn: Những bước chân đầu tiên (Thập niên 1990)

Ý tưởng về truyền dẫn dữ liệu không dây đã có từ rất lâu, nhưng những nền tảng thực sự của Wi-Fi bắt đầu hình thành vào đầu thập niên 1990.

• Nền tảng học thuật: Nhiều công trình nghiên cứu và phát triển về mạng cục bộ không dây (WLAN) đã được thực hiện tại các trường đại học và viện nghiên cứu, đặc biệt là tại Đại học Hawaii với hệ thống ALOHAnet vào những năm 1970.
• Tiêu chuẩn hóa: Bước ngoặt quan trọng là khi Viện Kỹ sư Điện và Điện tử (IEEE) bắt đầu phát triển các tiêu chuẩn cho mạng LAN không dây. Năm 1997, chuẩn IEEE 802.11 đầu tiên ra đời, cho phép tốc độ truyền dữ liệu tối đa 2 Mbps. Đây chính là “cha đẻ” của Wi-Fi ngày nay.
• Sự ra đời của “Wi-Fi”: Thuật ngữ “Wi-Fi” được đặt ra vào năm 1999 bởi công ty tiếp thị Interbrand cho một tổ chức thương mại mang tên Wi-Fi Alliance. Mục tiêu của liên minh này là chứng nhận các sản phẩm không dây tương thích với chuẩn 802.11, đảm bảo khả năng tương tác giữa các thiết bị của các nhà sản xuất khác nhau. Tên gọi “Wi-Fi” nhanh chóng trở nên phổ biến hơn tên kỹ thuật 802.11.

Bùng nổ và Phổ biến: Kỷ nguyên của sự kết nối (Thập niên 2000 – 2010)

Sau những bước khởi đầu, Wi-Fi nhanh chóng bùng nổ và trở thành một phần không thể thiếu của đời sống:

• Tăng tốc độ và độ tin cậy: Các chuẩn kế tiếp như 802.11b (1999) với tốc độ 11 Mbps, 802.11a (1999) với 54 Mbps trên băng tần 5GHz, và đặc biệt là 802.11g (2003) mang lại 54 Mbps trên băng tần 2.4GHz phổ biến đã làm cho Wi-Fi trở nên thực tế và hấp dẫn hơn với người dùng phổ thông.
• Wi-Fi N (802.11n – 2009): Đây là một bước tiến lớn với việc giới thiệu công nghệ MIMO (Multiple Input, Multiple Output), sử dụng nhiều ăng-ten để truyền và nhận dữ liệu đồng thời, giúp tăng đáng kể tốc độ và phạm vi phủ sóng (lên tới 300-600 Mbps). Wi-Fi N đã đưa kết nối không dây lên một tầm cao mới, đủ mạnh cho các hoạt động giải trí đa phương tiện.
• Wi-Fi AC (802.11ac – 2013): Tập trung vào băng tần 5GHz, Wi-Fi AC đã đẩy tốc độ lên hàng gigabit (lên tới 1.3 Gbps hoặc hơn với các cấu hình cao), đáp ứng nhu cầu streaming 4K và các ứng dụng đòi hỏi băng thông lớn.
• Phổ biến rộng rãi: Sự ra đời của điện thoại thông minh, máy tính bảng và sự phát triển của laptop đã biến Wi-Fi thành một tiện ích thiết yếu trong mọi ngôi nhà, văn phòng, quán cà phê và không gian công cộng.

Hiện tại: Nền tảng của kỷ nguyên số (Thập niên 2020)

Ngày nay, Wi-Fi không chỉ là kết nối Internet mà còn là trái tim của ngôi nhà hiện đại và động lực cho kỷ nguyên số:

• Wi-Fi 6 (802.11ax – 2019): Được thiết kế để tối ưu hóa hiệu suất trong môi trường nhiều thiết bị (nhà thông minh, văn phòng đông người), Wi-Fi 6 (còn gọi là AX Wi-Fi) mang lại tốc độ nhanh hơn, độ trễ thấp hơn và khả năng quản lý băng thông hiệu quả hơn thông qua các công nghệ như OFDMA và MU-MIMO cải tiến. Nó đặc biệt quan trọng cho sự phát triển của Internet of Things (IoT).
• Wi-Fi 6E (2020): Là bản mở rộng của Wi-Fi 6, sử dụng thêm băng tần 6GHz hoàn toàn mới, giúp giảm đáng kể nhiễu sóng và cung cấp thêm “đường cao tốc” cho các thiết bị hiện đại, đặc biệt hữu ích trong các khu vực đông đúc.
• Kết nối vạn vật (IoT): Hàng tỷ thiết bị từ đèn thông minh, camera an ninh, loa thông minh đến thiết bị gia dụng đều dựa vào Wi-Fi để kết nối và tạo nên hệ sinh thái nhà thông minh.
• Làm việc và học tập từ xa: Đại dịch COVID-19 đã làm nổi bật vai trò không thể thiếu của Wi-Fi trong việc duy trì kết nối cho công việc, học tập và giao tiếp xã hội từ xa.

Tương lai: Những chân trời mới

Công nghệ Wi-Fi không ngừng phát triển, hứa hẹn những khả năng đột phá trong tương lai gần và xa:

• Wi-Fi 7 (802.11be – Chuẩn dự kiến 2024): Được gọi là Extremely High Throughput (EHT), Wi-Fi 7 hứa hẹn tốc độ cực nhanh (có thể lên tới 46 Gbps), độ trễ cực thấp và khả năng quản lý kênh vượt trội nhờ công nghệ Multi-Link Operation (MLO). Đây sẽ là nền tảng cho các ứng dụng đòi hỏi cao như thực tế ảo/tăng cường (VR/AR) chất lượng cao, gaming cloud và truyền tải video 8K/16K.
• Wi-Fi Sensing: Một lĩnh vực mới nổi cho phép Wi-Fi không chỉ truyền dữ liệu mà còn “cảm nhận” được môi trường xung quanh. Nó có thể được sử dụng cho việc phát hiện chuyển động (an ninh, hỗ trợ người cao tuổi), theo dõi hơi thở, hoặc thậm chí là nhận dạng cử chỉ mà không cần camera.
• Wi-Fi HaLow (802.11ah): Được thiết kế cho các thiết bị IoT yêu cầu năng lượng thấp và tầm phủ sóng xa hơn, Wi-Fi HaLow hoạt động trên băng tần dưới 1 GHz, phù hợp cho các cảm biến trong nông nghiệp thông minh hoặc thành phố thông minh.
• Tích hợp sâu hơn vào cuộc sống: Wi-Fi sẽ tiếp tục là nền tảng cho sự phát triển của các thành phố thông minh, y tế thông minh, giáo dục từ xa và mọi khía cạnh của cuộc sống kết nối.

Từ một chuẩn kỹ thuật ban đầu, Wi-Fi đã trở thành một hiện tượng toàn cầu, định hình lại cách chúng ta sống và làm việc. Câu chuyện của nó là minh chứng cho sự cần thiết của sự đổi mới liên tục để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của một thế giới ngày càng kết nối. Tương lai của Wi-Fi hứa hẹn sẽ còn mang lại nhiều điều bất ngờ và thú vị hơn nữa.