Quản lý các thiết bị kết nối Wi-Fi là một kỹ năng quan trọng giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất mạng, tăng cường bảo mật và kiểm soát việc sử dụng internet trong nhà hoặc văn phòng. Dưới đây là các cách bạn có thể thực hiện việc này:

1. Truy cập giao diện quản lý Router (Web GUI)

Đây là phương pháp chính và mạnh mẽ nhất để quản lý các thiết bị kết nối Wi-Fi của bạn.

Các bước thực hiện:

1. Xác định địa chỉ IP của Router:
   • Hầu hết các router đều có địa chỉ IP mặc định là 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1.
   • Bạn có thể tìm địa chỉ này ở mặt sau/dưới của router, trong sách hướng dẫn sử dụng, hoặc tìm kiếm trên Google với tên model router của bạn.
   • Trên Windows: Mở Command Prompt (CMD), gõ ipconfig và nhấn Enter. Tìm dòng “Default Gateway”, đây là địa chỉ IP của router.
   • Trên macOS: Mở System Settings > Network > Wi-Fi > Details (hoặc Advanced) > TCP/IP. Địa chỉ IP của router sẽ nằm cạnh “Router”.
2. Đăng nhập vào giao diện quản lý Router:
   • Mở trình duyệt web (Chrome, Firefox, Edge, Safari…).
   • Gõ địa chỉ IP của router vào thanh địa chỉ và nhấn Enter.
   • Bạn sẽ thấy một trang yêu cầu tên người dùng (Username) và mật khẩu (Password). Thông tin mặc định thường là admin/admin, admin/password, root/root, hoặc được in trên nhãn dán dưới đáy router.
   • Lưu ý quan trọng: Nếu bạn chưa từng đổi, hãy thay đổi ngay mật khẩu mặc định của router để bảo mật.
3. Tìm danh sách thiết bị đã kết nối:
   • Sau khi đăng nhập, tìm kiếm các mục như “Connected Devices”, “Client List”, “DHCP Client List”, “Attached Devices” hoặc tương tự. Vị trí chính xác tùy thuộc vào giao diện của từng nhà sản xuất router (TP-Link, ASUS, D-Link, Linksys, Huawei, FPT, VNPT, Viettel, v.v.).
   • Trong danh sách này, bạn sẽ thấy tên thiết bị (nếu có), địa chỉ IP, và địa chỉ MAC (MAC Address) của từng thiết bị đang kết nối vào mạng của bạn.

2. Các tính năng quản lý thiết bị trên Router

Khi đã truy cập được vào giao diện quản lý router, bạn có thể thực hiện nhiều thao tác quan trọng:

a. Xem danh sách thiết bị đang kết nối

• Mục đích: Phát hiện các thiết bị lạ đang sử dụng Wi-Fi của bạn.
• Cách thực hiện: Truy cập mục “Connected Devices” hoặc “Client List” như đã hướng dẫn ở trên. So sánh danh sách này với các thiết bị mà bạn sở hữu.

b. Đổi tên thiết bị (nếu hỗ trợ)

• Mục đích: Dễ dàng nhận diện các thiết bị của bạn.
• Cách thực hiện: Một số router cho phép bạn chỉnh sửa tên hiển thị của các thiết bị trong danh sách kết nối.

c. Chặn thiết bị lạ (MAC Filtering / Access Control)

• Mục đích: Ngăn chặn các thiết bị không mong muốn truy cập vào mạng của bạn.
• Cách thực hiện:
  1. Ghi lại địa chỉ MAC: Trong danh sách thiết bị đã kết nối, sao chép địa chỉ MAC của thiết bị bạn muốn chặn.
  2. Tìm mục MAC Filtering / Access Control: Thường nằm trong phần “Wireless” (Không dây), “Security” (Bảo mật) hoặc “Advanced Settings” (Cài đặt nâng cao).
  3. Bật tính năng lọc MAC (MAC Filtering/Access Control): Chọn chế độ “Deny” (Từ chối) hoặc “Blacklist” (Danh sách đen).
  4. Thêm địa chỉ MAC: Dán địa chỉ MAC của thiết bị lạ vào danh sách chặn.
  5. Lưu cài đặt: Nhấn “Apply” hoặc “Save”.
• Lưu ý: Bạn cũng có thể sử dụng chế độ “Allow” (Cho phép) hoặc “Whitelist” (Danh sách trắng) để chỉ cho phép các thiết bị có địa chỉ MAC được liệt kê mới có thể kết nối. Tuy nhiên, cách này phức tạp hơn và dễ gây ra tình trạng không kết nối được cho thiết bị của chính bạn nếu quên thêm vào danh sách.

d. Quản lý băng thông (QoS – Quality of Service)

• Mục đích: Ưu tiên băng thông cho các thiết bị hoặc ứng dụng quan trọng, hoặc giới hạn băng thông cho một số thiết bị nhất định.
• Cách thực hiện: Tìm mục “QoS” hoặc “Bandwidth Control” trong giao diện router. Tại đây, bạn có thể thiết lập quy tắc để ưu tiên các thiết bị (ví dụ: máy tính làm việc, thiết bị chơi game) hoặc ứng dụng (video streaming, gọi video) quan trọng, đảm bảo chúng luôn có đủ băng thông. Ngược lại, bạn có thể giới hạn tốc độ cho các thiết bị ít quan trọng hơn.

e. Kiểm soát của phụ huynh (Parental Control)

• Mục đích: Quản lý thời gian và nội dung truy cập internet của con cái.
• Cách thực hiện: Nhiều router có tính năng “Parental Control” cho phép bạn:
  • Lên lịch truy cập internet: Đặt thời gian cụ thể mà thiết bị được phép online.
  • Chặn trang web/ứng dụng: Cấm truy cập vào các trang web hoặc loại nội dung nhất định.
  • Tính năng này thường hoạt động dựa trên địa chỉ MAC của thiết bị.

3. Sử dụng ứng dụng quản lý Router trên điện thoại

Nhiều nhà sản xuất router (TP-Link Tether, ASUS Router, Linksys Smart Wi-Fi, v.v.) và các nhà cung cấp dịch vụ internet (Hi FPT, My Viettel) cung cấp ứng dụng di động cho phép bạn quản lý router từ xa.

Ưu điểm:

• Giao diện thân thiện: Dễ sử dụng hơn giao diện web.
• Tiện lợi: Quản lý mọi lúc, mọi nơi ngay trên điện thoại.
• Tính năng phổ biến: Xem danh sách thiết bị, chặn/bỏ chặn thiết bị, thay đổi mật khẩu Wi-Fi, kiểm tra trạng thái mạng.

Cách thực hiện:

1. Tải ứng dụng của nhà sản xuất router hoặc nhà mạng của bạn từ App Store (iOS) hoặc Google Play Store (Android).
2. Đăng nhập bằng tài khoản router hoặc tài khoản nhà mạng của bạn.
3. Sử dụng các tính năng quản lý thiết bị có sẵn trong ứng dụng.

4. Sử dụng ứng dụng bên thứ ba để phát hiện thiết bị lạ

Các ứng dụng như Fing (cho Android và iOS), Wireless Network Watcher (cho Windows) là công cụ tuyệt vời để quét mạng và hiển thị danh sách tất cả các thiết bị đang kết nối.

Ưu điểm:

• Dễ dàng phát hiện thiết bị lạ: Hiển thị rõ địa chỉ IP, địa chỉ MAC và đôi khi cả tên/nhà sản xuất của thiết bị.
• Không cần truy cập router: Chỉ cần kết nối vào mạng Wi-Fi là có thể quét.

Cách thực hiện:

1. Tải và cài đặt ứng dụng (ví dụ: Fing) trên điện thoại hoặc máy tính của bạn.
2. Mở ứng dụng và cho phép nó quét mạng hiện tại.
3. Xem danh sách các thiết bị. Nếu phát hiện thiết bị lạ, bạn có thể ghi lại địa chỉ MAC của nó và sử dụng tính năng chặn trên router như đã hướng dẫn ở mục 2c.

Quản lý thiết bị kết nối Wi-Fi là một bước chủ động để bảo vệ mạng của bạn khỏi sự truy cập trái phép, đồng thời đảm bảo mọi người trong nhà đều có trải nghiệm internet tốt nhất.